Ұлттық зияткерлік меншік институты
Негізгі халықаралық ұйым болып табылатын Дүниежүзілік зияткерлік меншік ұйымына белсенді мүшелік елдің зияткерлік меншік құқықтарын қорғау және қорғау жөніндегі ұйым үшін аса маңызды болып табылады.
1883 және 1886 жылдары, нақтырақ айтқанда, Өнеркәсіптік меншікті қорғау жөніндегі Париж конвенциясы және Әдеби және көркем туындыларды қорғау туралы Берн конвенциясы жасалған кезде қызметі басталды. Олардың әрқайсысы «Халықаралық бюро» құруды көздеді. 1893 жылы бұл бюролар біріктіріліп, ДЗМҰ-ның тікелей ізашары – ДЗМҰ құрған Конвенция негізінде 1970 жылы Дүниежүзілік зияткерлік меншік ұйымына айналған
Зияткерлік меншікті қорғау жөніндегі біріккен халықаралық бюролардың құрылуына алып келді.
1974 жылы ДЗМҰ БҰҰ жүйесінің мамандандырылған мекемелерінің бірі болды.
Қазіргі уақытта ДЗМҰ Женева қаласында штаб-пәтері бар, 193 мемлекетті біріктіретін үкіметаралық ұйым болып табылады. ДЗМҰ Бас директор Дарен Танг басқарады.
ДЗМҰ негізгі екі мақсатты көздейді: бүкіл әлемде зияткерлік меншікті қорғауға жәрдемдесу және әкімшілік қызметтерді орындайтын шарттарда құрылған зияткерлік меншік одақтары арасындағы әкімшілік ынтымақтастықты қамтамасыз ету.
Осы мақсаттарға қол жеткізу үшін ДЗМҰ одақтардың әкімшілік міндеттерін орындаудан басқа бірқатар қызмет түрлерін жүзеге асырады, соның ішінде: зияткерлік меншік саласындағы халықаралық ережелер мен саясатты талқылау және қалыптастыру үшін форумдар ұйымдастыру; әртүрлі елдерде зияткерлік меншікті тіркеу және қорғау бойынша жаһандық қызметтер көрсету; зияткерлік меншік саласындағы трансшекаралық дауларды шешу; бірыңғай стандарттар мен инфрақұрылымдар арқылы зияткерлік меншік жүйелерін интеграциялауға көмек көрсету. ДЗМҰ зияткерлік меншіктің барлық мәселелері бойынша анықтамалық дерекқорды, соның ішінде әлемдегі және жекелеген елдердегі зияткерлік меншікті қорғаудың жай-күйі туралы есептер мен статистикалық мәліметтерді ұсынады.
Қазіргі уақытта ДЗМҰ оны бекітетін конвенцияны қоса алғанда, 26 шартқа қатысты әкімшілік қызметті атқарады.
Сонымен бірге ДЗМҰ үкіметтермен, үкіметтік емес ұйымдармен және жеке тұлғалармен зияткерлік меншікті әлеуметтік-экономикалық дамыту үшін пайдалану мақсатында жұмыс істейді.
ДЗМҰ-ның саясатын айқындайтын және шешім қабылдайтын негізгі органдары Бас Ассамблея мен Үйлестіру комитеті болып табылады. Әкімшілік қызметтерін БҰҰ орындайтын ДЗМҰ-ға мүше мемлекеттер мен одақтардың ассамблеялары мен басқа да органдары дәстүрлі түрде кезекті және кезектен тыс сессияларға жиналады.
Бұл сессиялар ДЗМҰ-ға мүше мемлекеттер үшін БҰҰ жұмысының нәтижелерін бағалау және қызметтің одан арғы бағыттарын талқылау алаңы тәрізді. ДЗМҰ-ның басшы органдары хатшылығының қызметін Дипломатиялық қатынастар және Ассамблея істері жөніндегі бөлім орындайды.
ДЗМҰ-ға мүше болу кез келген одаққа мүше болып табылатын кез келген мемлекет үшін, сондай-ақ БҰҰ мүшесі, БҰҰ-мен қарым-қатынасы бар мамандандырылған мекемелердің бірі немесе Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттік; Халықаралық сот Мәртебесінің тарапы; ДЗМҰ Бас ассамблеясының Конвенцияға қатысу үшін шақыру шарттарының бірін қанағаттандыратын кез келген басқа мемлекет үшін қолжетімді.
ДЗМҰ-ға мүше болу әкімшілік қызметтерді ДЗМҰ орындайтын басқа шарттарға қатысты қандай да бір міндеттемелерге әкеп соқпайды. ДЗМҰ-ға қосылу ДЗМҰ-ның Бас директорына Женевада ДЗМҰ Конвенциясына қосылу туралы құжатты сақтауға тапсыру арқылы жүзеге асырылады.
Қазақстан ДЗМҰ-ға мүше болуға және жекелеген халықаралық келісімдерге қатысу бойынша Қазақстан Республикасы 1993 жылғы 5 ақпандағы Декларациясын ДЗМҰ-ға жіберу арқылы ДЗМҰ мүшелерінің қатарына кірді.
Аталған декларация арқылы Қазақстан Дүниежүзілік зияткерлік меншік ұйымын құрған конвенцияға (Стокгольм, 1967) қосылды.
Бұл ретте ДЗМҰ-ға мүше елдердің тізімінде Қазақстанның 1991 жылғы 25 желтоқсаннан бастап, яғни КСРО-ның әрекет етуі тоқтатылған күннен бастап ДЗМҰ-ға мүше ел болып табылатыны көрсетілді.
Қазақстан Республикасы ДЗМҰ мүшесі бола отырып, оның негізгі органдарының жұмысына белсене қатысады.
